میزان انتشار دی اکسید کربن به سطح قبل از همه‌گیری کرونا نزدیک شده است

یافته‌هایی که از یک گزارش علمی منتشر شده نشان می‌دهد که میزان انتشار دی اکسید کربن در جهان افزایش یافته است. این انتشار در زمان اوج همه‌گیری کرونا به پایین‌ترین حد خود رسید اما حالا انتظار داریم که امسال به سطح قبل از شروع پاندمی کرونا برسد.

چشم‌انداز انتشار دی اکسید کربن در جهان

این گزارش نگران کننده در حالی منتشر می‌شود که نشست اقلیمی COP26 در گلاسکو با هدف ((تلاش برای جلوگیری از افزایش گرمایش جهانی)) همچنان ادامه دارد. این گزارش در قالب پروژه جهانی کربن(کنسرسیومی از دانشمندان سراسر جهان که اطلاعات جهانی گازهای گلخانه‌ای را جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل می‌کنند) تهیه شده است.

افزایش سریع انتشار CO2، پس از کاهش شدید سال گذشته نباید تعجب‌آور باشد. رشد اقتصادی روزافزون جهان باعث افزایش تقاضا برای انرژی شده است. همچنین سیستم انرژی جهانی هنوز به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است.

روند انتشار دی اکسید کربن از سوخت‌های نفت و گاز در بلند مدت نگران‌کننده است. همچنین اخیرا افزایش آلودگی ناشی از ذغال‌سنگ نیز مزید بر علت این نگرانی‌ها بوده است. اساسا اینکه انتظار برود تا سال ۲۰۵۰ آلودگی ناشی از این سوخت‌ها به صفر برسد بسیار خوشبینانه است.

انتشار جهانی دی اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در سال ۲۰۲۰ نسبت به سال گذشته حدود ۵/۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد. اما داده‌ها نشان می‌دهند که امسال قرار است تا ۴/۹ درصد بالاتر از سال ۲۰۲۰ تولید گاز CO2 را شاهد باشیم به صورتی که میزان آن تا ۳۶/۴ میلیارد تن برسد. با این حساب می‌توان گفت که حدود ۳۹/۴ میلیارد تن گاز گلخانه‌ای تا پایان امسال تولید می‌شود.

این رشد انتشار با بازگشایی صنایع بزرگ و افزایش تقاضای انرژی جهانی در سال جاری، کاملا مطابقت دارد. این را هم اضافه کنیم که اقتصاد جهانی به دلیل همه‌گیری با تزریق محرک اقتصادی ۱۷/۲ تریلیون دلاری مواجه شد که یک مشوق بزرگ برای افزایش کار کارخانه‌ها و به دنبال آن تولید بیشتر گاز CO2 است.

رشد انتشار CO2 از تمامی سوخت‌های فسیلی افزایشی بوده اما رشد انتشار از گاز طبیعی و ذغال سنگ در سال ۲۰۲۱ بیشتر از کاهشی است که در سال ۲۰۲۰ تجربه کردند. انتشار آلایندگی ناشی از ذغال سنگ در اوایل سال ۲۰۲۰ و همچنین قبل از همه‌گیری در حال کاهش بود، اما حال دوباره شاهد افزایشی شدن استفاده از ذغال سنگ هستیم. همچنین افزایشی بودن انتشار دی اکسید کربن از گاز طبیعی به روند افزایشی خود که تا پیش از سال ۲۰۲۰ ادامه داشت بازگشته است.

درباره نفت داده‌ها از کاهش آلایندگی ناشی از آن نسبت به قبل از ۲۰۲۰ حکایت دارند. اما انتظار می‌رود با کاهش محدودیت‌های اعمال شده در حمل و نقل عمومی، به سطح گذشته خود بازگردد.

سهم کشورهای صنعتی در انتشار جهانی CO2

انتشار گازهای گلخانه‌ای در چین سریع‌تر از سایر کشورها به سطح گذشته خود بازگشته است. چین از معدود کشورهایی بود که رشد ۱/۴ درصدی را در این زمینه در سال ۲۰۲۰ تجربه کرد. انتظار می‌رود که این رشد در سال جاری به ۴ درصد برسد. با در نظر گرفتن این دو سال، پیش بینی می‌شود که انتشار CO2 در چین در سال ۲۰۲۱ حدود ۵/۵ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۱۹ باشد و به ۱۱/۱ میلیارد تن برسد. چین ۳۱ درصد از انتشار جهانی دی اکسید کربن را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده است.

انتظار می‌رود انتشار گاز گلخانه‌ای از طریق ذغال سنگ در چین ۲/۴ درصد افزایش را تجربه کند. بدین ترتیب این کشور دوباره به سطح حداکثر آلایندگی ذغال‌سنگ در سال ۲۰۱۳ خواهد رسید.

پیش‌بینی می‌شود که انتشار CO2 در هند حتی سریع‌تر از چین در سال جاری با ۱۲/۶ درصد رشد کند. پس از تجربه ۷/۳ درصد کاهش در سال گذشته، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال جاری ۴/۴ درصد بالاتر از سطح سال ۲۰۱۹ خواهد بود و به ۲/۷ میلیارد تن می‌رسد. هند ۷ درصد از انتشار جهانی را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص داده است.

ایالات متحده و اتحادیه اروپا به ترتیب ۱۴ درصد و ۷ درصد از انتشار جهانی را در سال ۲۰۲۰ به خود اختصاص دادند. پیش‌بینی می‌شود که انتشار گازهای گلخانه‌ای در سایر نقاط جهان (از جمله تمام حمل‌ونقل بین‌المللی، به‌ویژه هوانوردی) امسال ۲/۹ درصد افزایش یابد، اما ۴/۲ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۹ باقی می‌ماند. این کشورها درمجموع ۵۹ درصد از انتشار دی اکسید کربن را به خود اختصاص داده‌اند.

چه‌قدر تاب‌آوری برای زمین باقی‌مانده است؟

با وجود تغییرات بزرگ در میزان انتشار آلودگی در ۲ سال گذشته، تغییر بزرگی در سرعت انباشت CO2 در جو رخ نداده است. تراکم روزافزون دی اکسید کربن و به دنبال آن گرمایش زمین از نتایج تولید و انیاشت این گاز گلخانه‌ای در جو پس از انقلاب صنعتی تا زمان حال است. در دهه‌های اخیر این سرعت انتشار افزایش یافته است.

برای توقف روند گرمایش زمین انتشار دی اکسید کربن در جو باید به صفر برسد. این هدف به آن معنی است که به همان میزان که CO2 تولید می‌شود، به همان میزان نیز حذف آن از جو در دستور کار قرار گیرد. روش ((بودجه کربن)) برای اندازه‌گیری این مورد که ((چه مقدار کربن بایستی وارد جو شود تا تا روی سطح گرمایش زمین تاثیر بگذارد)) مفید است. اخیرا این روش که توسط هیئت بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی(IPCC) منتشر شده بود به‌روز شده است.

سال ۲۰۲۲ بشر می‌تواند ۴۲۰ میلیارد تن دی اکسید کربن منتشر کند یا تا ۱۱ سال ضریب کنونی انتشار را حفظ کند تا گرمایش زمین به ۱/۵ درجه سانتیگراد محدود شود. همچنین این روش نشان می‌دهد که با تولید ۱۲۷۰ میلیارد تن CO2 در سال ۲۰۲۲ یا حفظ روند فعلی انتشار تا ۳۲ سال می‌توان گرمایش زمین را به ۲ درجه سانتی‌گراد محدود کرد.

راه روشن اما بسیار پیچیده است!

این ارقام نقشه راهی برای انتشار دی اکسید کربن خالص صفر هستند. مطابق با تعهد بسیاری از کشورها برای رسیدن به انتشار خالص صفر تا سال ۲۰۵۰، انتشار CO2 باید هر سال به طور متوسط ۱/۴ میلیارد تن کاهش یابد. این میزانی است که با کاهش ۱/۹ میلیارد تنی در سال ۲۰۲۰ قابل مقایسه است. این واقعیت چالش فوق العاده پیش‌رو و نیاز به افزایش تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت برای کاهش انتشار جهانی را برجسته می‌کند.